Ayahuasca – co to jest i jak działa?

Nazywana “małą śmiercią” (little death) albo “pnączem dusz” Ayahuasca jest przedmiotem gorących debat. Dotyczą one zarówno legalności stosowania tego rytuału, jak i jego bezpieczeństwa oraz antropologicznego znaczenia – badacze uważają, że ajałaska miała wpływ na kształtowanie się tradycji. Dyskurs dotyczy także medycznego zastosowania ayahuasca. Badane jest to, czy ajałaska ma wpływ na depresję czy niektóre inne choroby, o których wspomnimy w artykule. Z kolei ze świata, głównie artystycznego, można usłyszeć informacje o próbowaniu tej metody w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi czy też kreatywnością! Jak jest naprawdę?

Ajałaska to rytuał, który jest wysoce kontrowersyjny i w wielu krajach na świecie całkowicie nielegalny. Również w Polsce w legalnych warunkach nie można wykorzystać ajałaski, niezależnie od tego, czy zależy nam na benefitach dla zdrowia, czy po prostu na jej psychodelicznym działaniu.

Co to jest Ajałaska (Ayahuasca)

Ceremonia Ayahuasca jest Ci na pewno znana, nawet jeśli o tym nie wiesz! Głównie z ekranu telewizji czy tego kinowego. To właśnie wtedy gdy bohaterowie siedzą (najczęściej przy ognisku) i dostają do wypicia jakiś napar, po którym rozpoczyna się impreza… Tańce, śpiewy i obcowanie z duchami różnego rodzaju. Tak właśnie można opisać ceremonię ajałaski. To gorzki wywar z dwóch roślin: Banisteriopsis caapi oraz Psychotria viridis rosnących w amazońskiej dżungli. Niezbyt często, jednak czasem się tak zdarza, że zamiast Psychotria viridis, używa się innej rośliny – Diplopterys cabrerana. Ta z kolei zawiera substancję o nazwie DMT, która jest przedmiotem badań. 

Działanie Ajałaski

Po wypiciu ayahuasca działanie jest odczuwane jako silnie psychodeliczny stan. Podobny do tego po spożyciu np. LSD. Halucynacje, narkotyczne odurzenie i odmienny stan świadomości mogą potrwać od 4 do nawet 6 godzin po spożyciu wywaru! To właśnie z tego psychodelicznego stanu pojawia się wrażenie kontaktu z duchami i nie tylko… Co jeszcze?

Właściwości psychodeliczne

Ajałaska działa na naszą świadomość, zmieniając ją. Podczas transu można mieć wrażenie, że posiada się dar jasnowidzenia, że czuje się dusze zmarłych bądź łączy się z tzw. duchem świata, a to daje nam szersze rozumienie np. naszego istnienia. Często zgłaszno również odczuwanie daru telepatii. Pierwsze psychodeliczne właściwości Ajałaski można odczuć już nawet po pół godzinie od spożycia wywaru roślinnego.

β-karboliny

β-karboliny to substancje zawarte w Ayahuasce, które szczególnie interesują naukowców oraz osoby, które próbują tym wywarem leczyć schorzenia. Dlaczego? To substancje aktywne, którym przypisuje się takie działanie jak przeciwdziałanie anhedonii (niezdolność do odczuwania radości). To bardzo poważny objaw depresji, z którym jest naprawdę ciężko walczyć. Dlatego uważa się, że po wypiciu Ayahuasca działanie przeciwdepresyjne jest możliwe!

DMT

Wspomnieliśmy wyżej o tej substancji. Zawarta jest ona w niektórych roślinach używanych w rytuale ayahuasca. To właśnie na tę substancję działają β-karboliny – ułatwiają działanie DMT w układzie nerwowym i dzięki temu można odczuć psychodeliczne działanie ajałaski. Jeśli zadajesz sobie pytanie “DMT – co to?” to mamy na to odpowiedź! To naturalny związek psychodeliczny, a jego pełna nazwa to dimetylotryptamina. I w małych ilościach jest też obecny w naszym organizmie! Doustne przyjmowanie DMT nie zrobi nic – dopiero w połączeniu z β-karbolinami otrzymuje się efekt psychoaktywny. DMT w nieprawidłowych ilościach jest stwierdzany u osób ze schizofrenią i z tym faktem łączy się występowanie omamów czy halucynacji w tej chorobie. Zatem Ayahuasca a schizofrenia to nie najlepsze połączenie.

Wpływ na receptory serotoninowe

Depresja to często zaburzenia wytwarzania serotoniny, czyli potężnego neuroprzekaźnika, który między innymi reguluje nasz nastrój. Gdy go nie ma w odpowiedniej ilości, nie potrafimy czuć np. radości! Głównym działaniem leków antydepresyjnych jest podnoszenie poziomu serotoniny w naszym organizmie. Podobne działanie zaobserwowano po spożyciu Ayahuaski! Nic dziwnego, że często wyszukiwanym hasłem jest rytuał Ayahuasca a depresja. Każdy kto kiedykolwiek przyjmował leki antydepresyjne, zdaje sobie sprawę z tego, jak wiele mogą mieć skutków ubocznych. Dlatego niektórzy szukają alternatywnych metod wspierania poziomów serotoniny w ciele.

Potencjał Ayahuaski w leczeniu depresji i uzależnień

Potencjał Ayahuaski jest wciąż badany, zwłaszcza w kontekście wsparcia chorych na zaburzenia takie jak depresja czy uzależnionych np. od alkoholu. Badania wskazują, że branie udziału w ceremonii Ajałaska ma pozytywny wpływ na samopoczucie chorych na depresję i cierpiących z powodu uzależnień! Grupy, na których było wykonywane badanie zgłosiły poprawę w nastroju, otwartości, ugodowości czy uważności. Zmniejszyły się ich stany depresyjne, przez co większośc z badanych przestała sięgać po używki takie jak twarde narkotyki czy alkohol. 

Ajałaska – przeciwwskazania i ryzyko

Rytuał Ayahuasca niesie ze sobą również pewne nieprzyjemne skutki oraz ryzyko. Istnieją też przeciwwskazania do stosowania wywaru Ajałaska u niektórych osób! Do najczęściej zgłaszanych skutków ubocznych można zaliczyć: 

• nudności,
• wymioty, 
• bóle głowy i brzucha
• urojenia
• koszmary i lęki

Przeciwwskazaniem do stosowania rytuału Ayahuasca są najczęściej schorzenia i choroby, na które dana osoba cierpi, jej stan zdrowia oraz medykamenty, które stosuje. Nie zaleca się brania udziału w ceremonii Ajałaska osobom: 

• cierpiącym na schizofrenię i inne silne choroby psychiczne, charakteryzujące się halucynacjami, omamami czy rozdwojeniem jaźni,
• z nadciśnieniem (wywar zwiększa ciśnienie krwi)
• cierpiącym na cukrzycę,
• z chorobami układu krążenia, 
• w ciąży oraz dzieciom, 
• przyjmującym inhibitory serotoniny, leki antydepresyjne (może dojść do zespołu serotoninowego!)

Źródła

1. Caiuby Labate. K.Feeney. (2012). Ayahuasca and the process of regulation in Brazil and internationally: Implications and challenges. International Journal of Drug Policy.

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2016.00035/full

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6007657/